Świat, który już nie wróci. Recenzja książki „Z polskiego domu. Wybitni potomkowie ziemiańskich rodzin”

Książka Joanny Puchalskiej  Z polskiego domu. Wybitni potomkowie ziemiańskich rodzin opisuje losy ludzi wywodzących się ze znanych polskich rodów – Sapiehów, Tarnowskich, Romerów i Żurowskich. 

Losy kobiet i mężczyzn, którym dane było urodzić się w poważanych, często majętnych rodzinach nie są wbrew pozorom wyłącznie sielankowe i pełne rozrywek zarezerwowanych tylko dla zamożnych.

Ze wszystkich opowiedzianych historii najbardziej wyraźne jest wychowanie bohaterów w poczuciu obowiązku oraz zasady noblesse oblige (łac. szlachectwo zobowiązuje), które przyświecało wyborom jakich dokonywali. Maria Sapieżyna w trakcie II wojny światowej była agentką alianckiego wywiadu. Zofia Tarnowska Moss utworzyła na emigracji polski oddział Czerwonego Krzyża. Maria Tarnowska w czasie Powstania Warszawskiego organizowała pomoc dla rannych oraz negocjowała wyjście ludności cywilnej z miasta po kapitulacji. Karolina i Roman Żurowscy utworzyli znaną na całym świecie firmę tekstylną. Ich służba dla Ojczyzny była w pełni dobrowolna. II wojna światowa wpłynęła na losy całego świata, a dla rodzin szlacheckich była końcem stylu życia  jaki znali przez stulecia. Po tych wydarzeniach stracili dobytki oraz domy, często też zostawali przymusowymi emigrantami. Odwaga i poczucie obowiązku jaką wykazały się polskie arystokratki w obliczu wojny i utraty wszystkiego co dotychczas znały, jest niezwykle inspirujące. Wykształcenie oraz zasady wpojone im przez starszych stały się ich jedynym majątkiem, który ofiarnie wykorzystywały w swojej służbie.

Historie arystokratów często wiążą się z walką o władzę i zaangażowaniem w politykę. W przypadku bohaterów omawianej książki pochodzenie jest przede wszystkim poczuciem obowiązku wobec rodziny, Ojczyzny i społeczeństwa.

Biografie potomków polskich ziemian są bogate w szczegóły, jednocześnie autorce udało się uniknąć dłużyzn i zbędnych dygresji. Działalność publiczna zgrabnie przeplata się z tajemnicami prywatności. Tekst wzbogacają zdjęcia przekazane przez rodziny lub odnalezione w państwowych archiwach.

 

Z polskiego domu.. opisuje w znacznej większości losy kobiet. Czytanie o ich krętych drogach w świecie, który odmieniła wojna i tym co osiągnęły dzięki sile swojego charakteru jest dla wielu współczesnych inspiracją. Lektura jest też podróżą do świata, który bezpowrotnie zniknął w wirach historii, a jego świadectwem pozostają dziś często zniszczone dwory i wille. 

 

Muzeolog, kulturoznawca, historyk sztuki (in spe). Najchętniej czyta literaturę faktu, a gdy nie czyta to ogląda - na ekranie, scenie czy wystawie.
0
Would love your thoughts, please comment.x